Derkacz - Crex crex
Status wystepowania w Polsce - średnio liczny gatunek lęgowy i przelotny.
Szacowana liczebność gatunku w Polsce: 30 000-45 000 par
Ptak bardzo rzadko widywany. Większość obserwacji dotyczy jedynie jego charakterystycznego głosu (dwusylabowy terkot, przypominający "der der" lub "kreks kreks", ponieważ jest to ptak bardzo płochliwy, o skrytym trybie życia. Jest trochę większy od przepiórki.
Siedlisko:
Derkacz zasiedla otwarte i półotwarte tereny z żyznymi, podmokłymi, ekstensywnie użytkowanymi łąkami oraz turzycowiska. Derkacze zamieszkują różnego rodzaju tereny trawiaste, o niezbyt gęstej roślinności. Taka roślinność wytwarza się podczas regularnego użytkowania kośnego łąk. Jest to o tyle ważne, że ptaki poruszają się głównie „na piechotę” przeciskając się pomiędzy roślinnością, a tylko bardzo sporadycznie i niechętnie latają.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku zmniejszania się powierzchni ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk w dolinach rzecznych na rzecz pól uprawnych;
- mechanizacja rolnictwa połączona z pewnymi formami wykonywania zabiegów agrotechnicznych (wprowadzenie szybkotnących kosiarek rotacyjnych, przyspieszenie terminów koszenia, metoda koszenia od peryferii do środka łąki);
- narastająca presja drapieżników czworonożnych (norki amerykańskiej, lisa, kota domowego) oraz skrzydlatych (kruka, wrony siwej).
Zabiegi ochronne:
- zaprzestanie zabudowy hydrotechnicznej;
- wspieranie ekstensywnie prowadzonej gospodarki rolnej, np. poprzez system dopłat rolnych (program rolnośrodowiskowy);
- wspieranie sposobów gospodarowania sprzyjających derkaczowi na terenach, gdzie występuje (terminy i sposoby wykonywania zabiegów agrotechnicznych bezpieczne dla ptaków)
Status ochronny:
Ochrona gatunkowa w Polsce: gatunek objęty ochroną ścisłą, wymagający ochrony czynnej
Status zagrożenia w Europie: V gatunek narażony na wyginięcie
BirdLife International: SPEC 1
Dyrektywa Ptasia: załącznik I
Konwencja Berneńska: załącznik II
Konwencja Bońska: załącznik II