Gęsi na migracjach
Status występowania w Polsce
Gatunki przelotne, średnio i licznie (gęś zbożowa); licznie na północy kraju, na południu bardzo nielicznie (gęś białoczelna)
Gęś zbożowa:
Wielkością zbliżona do gęgawy. Obie płcie ubarwione są jednakowo, szarobrązowo. Pióra podbrzusza i pod ogonem są białe, głowa, szyja oraz wierzch ciała są wyraźnie ciemniejsze od spodu ciała. Dziób jest koloru pomarańczowego z czarnym końcem i nasadą. Nogi pomarańczowe. Lecący ptak ma dość ciemne skrzydła z wierzchu i od spodu.
Gęś białoczelna:
Mniejsza od gniazdującej w Polsce gęgawy. Obie płcie ubarwione jednakowo. Ogólne ubarwienie ptaków dorosłych jest brązowe. Na brzuchu i dolnej części piersi znajdują się czarne, poprzeczne prę gi. Dziób i nogi są pomarańczowoczerwone. Wokół dzioba widoczna jest biała plama sięgająca aż na czoło. Kształt plamy na głowie jest bardzo zróżnicowany u różnych osobników.
Wędrówki gęsi na tereny zimowania trwa od początku września do końca grudnia. Ptaki wędrują w ciągu dnia i nocą w stadach liczących kilkanaście – kilkadziesiąt osobników, w locie formując klucze w kształcie litery V lub skośnej linii. Często wędrują w stadach mieszanych razem z gęsiami białoczelnymi, rzadziej z gęgawami. Podczas wędrówki gęsi zatrzymują się na terenach zalewowych, w dolinach nizinnych rzek, na jeziorach, na wybrzeżu morskim. Żerują na polach uprawnych, łąkach i nieużytkach. Ptaki najchętniej przebywają na terenach otwartych, gdzie z daleka mogą dostrzec niebezpieczeństwo. Powrót na legowiska rozpoczyna się w połowie marca i trwa do drugiej połowy maja/początku czerwca – i jest zwykle dużo krótszy niż wędrówka jesienna.
Podczas wędrówki gęsi zatrzymują się na rozległych nizinnych łąkach i pastwiskach, polach uprawnych, ale także na terenach podmokłych oraz stepowych.
Zagrożenia
- sukcesja roślinności prowadząca do przekształcania siedlisk otwartych w siedliska zaroślowe lub leśne;
- intensywne, nielimitowane polowania, w tym kumulacja śrutu
Zabiegi ochronne
- zapewnienie alternatywnych żerowisk, odpowiednio zasobnych i bezpiecznych. Użytkowane łąki i pastwiska porośnięte krotką roślinnością stanowią atrakcyjną bazę żerowiskową, a przy tym zmniejszają zagrożenie powstania szkód w uprawach. Łąki nieużytkowane, porośnięte wysoką roślinnością, nie są dla ptaków odpowiednie, ponieważ ograniczając widoczność, nie zapewniają bezpieczeństwa;
- utworzenie stref, w których obowiązuje zakaz polowań, wokół ostoi o szczególnym znaczeniu dla gęsi.
- ograniczenie użycia śrutu ołowianego w amunicji myśliwskiej, stosowanej do polowań na ptaki wodno-błotne.
Status ochronny
Ochrona gatunkowa w Polsce: gatunek łowny
Status zagrożenia w Europie: S gatunek nie zagrożony, którego status ochronny jest prawdopodobnie odpowiedni
BirdLife International: SPEC -
Dyrektywa Ptasia: załącznik II
Konwencja Berneńska: załącznik III
Konwencja Bońska: załącznik II