Działamy skutecznie!
Nasz projekt mający na celu poprawę warunków siedliskowych ptaków związanych ze środowiskiem wodnym, łąkowym i bagiennym zaczyna przynosić oczekiwane rezultaty, które można zaobserwować w terenie. Ich skuteczność sprawdza zespół ornitologów prowadzący monitoring obszarów chronionych objętych projektem.
Późną jesienią i zimą 2013 r. przystąpiliśmy do pierwszych działań ochrony czynnej. Rozpoczęliśmy od ograniczenia i zahamowania sukcesji roślinności szuwarowej i krzewistej. Z płytkiej zatoki jeziora Rakutowskiego usunięto roślinność szuwarową i zarośla wierzbowe. Zabieg nie został wykonany do końca z uwagi na rezygnację Wykonawcy i konieczność odstąpienia od umowy. Niemniej jednak wykoszenie szuwaru i zarośli wierzbowych oraz fragmentaryczne usunięcie kłaczy pozwoliło na zahamowanie, a nawet cofnięcie procesów zarastania płytkiej zatoki i stworzenie dogodnych warunków do gniazdowania jak i odpoczynku podczas migracji dla wielu gatunków ptaków.
Fot. 1. Fragment zatoki jeziora Rakutowskiego objętej działaniem usuwania roślinności szuwarowej i zarośli wierzbowych. Fot. Przemek Doboszewski.
Wiosenne obserwacje licznie żerujących ptaków wodno-błotnych: czajek, krwawodziobów, łęczaków, brodźców śniadych, kwokaczy, kulika wielkiego, cyranek, cyraneczek, płaskonosów, czapli białych i wielu innych gatunków, w zatoce jeziora Rakutowskiego potwierdzają skuteczność podjętych zabiegów.
W okresie lęgowym w płytkiej zatoce stwierdzono gniazdowanie m.in. krwawodziobów, czajek, sieweczki rzecznej i obrożnej.
Fot. 2. Sieweczka obrożna gniazdująca w płytkiej zatoce jeziora Rakutowskiego. Fot. Przemek Doboszewski.
Wykoszone fragmenty zatoki stały się również dogodnym siedliskiem dla śmieszki. W sezonie lęgowym 2014 r. gatunek ten przystąpił do zakładania kolonii na usuniętej roślinności. Niestety z uwagi na obniżający się poziom wody część kolonii przeniosła się w bardziej bezpieczne miejsce do gniazdowania.
Film 1. Kolonia śmieszki na usuniętej roślinności w płytkiej zatoce jeziora Rakutowskiego.
Przeprowadziliśmy również działania, które zwiększyły dostępność bezpiecznych miejsc lęgowych dla rybitw. Głownie rybitwy czarnej i białoskrzydłej, ale jak się później okazało również rzecznej. W każdym z rezerwatów zamontowaliśmy po 10 kompletów (każdy komplet składa się z 5 pojedynczych platform) specjalnych pływających platform – zastępczych miejsc do gniazdowania oraz wykosiliśmy niewielkie fragmenty (ok. 5 ha w obu rezerwatach) szuwarów na styku z wodą. Trzcinę powiązano w snopy i pozostawiono w miejscu wycinki. W okresie lęgowym okazało się, że pozostawione snopy trzciny są chętnie wykorzystywane przez rybitwę czarną i rzeczną, ale również przez śmieszkę. W rezerwacie Jezioro Rakutowskie na wykoszonych w ten sposób trzcinowiskach powstała kolonia śmieszki oraz rybitwy czarnej. Natomiast w rezerwacie Bagno Głusza wykoszone miejsca zostały zajęte przez rybitwę czarną i rzeczną.
Film 2. Kolonia śmieszki gniazdująca na snopach wykoszonej trzciny.
Fot. 3. Rybitwa rzeczna gniazdująca na wykoszonej roślinności szuwarowej w rezerwacie Bagno Głusza. Fot. Darek Płąchocki.
Film 3. Rybitwa rzeczna gniazdująca na wykoszonej roślinności szuwarowej w rezerwacie Bagno Głusza.
Film 4. Rybitwa czarna gniazdująca na wykoszonej roślinności szuwarowej w rezerwacie Bagno Głusza.
Fot. 4. Rybitwa czarna gniazdująca na wykoszonej roślinności szuwarowej w rezerwacie Bagno Głusza. Fot. Darek Płąchocki.
W sąsiedztwie jeziora Rakutowskiego, w obszarze Natura 2000 odtworzyliśmy 5 ha wilgotnych łąk. Na wykupionych wcześniej gruntach porośniętych olszą czarną, usunięto drzewa wraz z systemem korzeniowym. Następnie przygotowano glebę (oranie, bronowanie), wysiano rodzimą mieszankę roślin z gatunkami charakterystycznymi dla ekstensywnych, wilgotnych łąk. W ten sposób stworzone zostały dogodne warunki do gniazdowania i żerowania ptaków preferujących siedliska łąkowe. W szczycie sezonu lęgowego 2014 r. na odtworzonych łąkach obserwowano trzy 2 pary czajek i dwie pary krwawodzioba. Ptaki wykazywały zachowania terytorialne. Na odtworzonych oraz sąsiadujących łąkach kilkakrotnie stwierdzano kulika wielkiego.
Fot. 5. Fragment odtworzonej łąki w obszarze Natura 2000 Błota Rakutowskie. Fot. Przemek Doboszewski.
Film 5. Czajka na odtworzonej łące w obszrze Natura 2000 Błota Rakutowskie.
Fot. 6. Na odtworzonych oraz sąsiadujących łąkach kilkakrotnie stwierdzano kulika wielkiego. Fot. Przemek Doboszewski.
W 2014 r. planujemy odtworzenie kolejnych 5 ha łąk w obszarze Natura 2000 Błota Rakutowskie oraz powtórzenie działań mających na celu poprawę warunków siedliskowych ptaków wodno-błotnych.
Ponadto prowadzimy badania hydrologiczne, na podstawie których podejmiemy kolejne kroki zmierzające do poprawy warunków wodnych i bezpieczeństwa lęgów.
